Người dịch sử dụng một số kỹ năng khi họ chuyển đổi từ từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. Tìm hiểu về các kỹ năng của một phiên dịch viên vừa có thể giúp bạn trở thành một phiên dịch viên, vừa giúp bạn cải thiện kỹ năng dịch thuật của mình. Trong bài viết này, chúng tôi mô tả phiên dịch là gì, liệt kê các kỹ năng mà người dịch sử dụng trong sự nghiệp của họ, tư vấn về cách cải thiện kỹ năng dịch thuật và chỉ ra cách làm nổi bật kỹ năng phiên dịch trong sơ yếu lý lịch, thư xin việc và phỏng vấn.
✍️ Phiên dịch là gì?
Phiên dịch là người thông dịch một ngôn ngữ và chuyển nó sang ngôn ngữ khác. Người dịch thông thạo ít nhất hai ngôn ngữ để họ có thể giao tiếp giữa những người nói các ngôn ngữ khác nhau. Bạn có thể dịch giao tiếp bằng văn bản hoặc nói để giúp những người không đa ngôn ngữ giao tiếp tốt hơn.
Ví dụ về kỹ năng của một phiên dịch viên
Dưới đây là một số kỹ năng mà người dịch sử dụng trong công việc:
1. Kiến thức ngôn ngữ
Khả năng nói và viết thông thạo ít nhất hai ngôn ngữ là kỹ năng hàng đầu của một phiên dịch viên. Một số ngôn ngữ có nhu cầu cao hơn:
- Tiếng Đức
- phổ thông Tiếng
- Anh Tiếng
- Tây Ban Nha
- Tiếng Pháp
- Tiếng Ả Rập Tiếng
- Hà Lan
- Tiếng Nga Tiếng
- Bồ Đào Nha
- Tiếng Ý
2. Kiến thức văn hóa
Kiến thức văn hóa có mối liên hệ chặt chẽ với kiến thức ngôn ngữ đối với người dịch, họ phải dịch giữa những người có trình độ khác nhau. Ví dụ, thành ngữ, tham chiếu và tiếng lóng có thể có các nghĩa khác nhau tùy thuộc vào cách chúng được sử dụng. Một kiến thức văn hóa có thể giúp một phiên dịch viên giao tiếp tốt hơn.
3. Giao tiếp
Một phiên dịch viên cuối cùng truyền đạt ý tưởng từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, vì vậy kỹ năng giao tiếp là điều quan trọng mà người dịch thuật phải có.
4. Viết
Cùng với giao tiếp bằng lời nói, điều quan trọng đối với người dịch là có thể giao tiếp bằng văn bản, đặc biệt nếu người dịch đang dịch một đoạn văn bản giữa các ngôn ngữ. Kỹ năng viết có một số thành phần:
- Ngữ pháp: Biết các quy tắc ngữ pháp trong các ngôn ngữ khác nhau có thể giúp bạn dịch ngôn ngữ một cách chính xác.
- Dấu câu: Các ngôn ngữ sử dụng dấu câu khác nhau, vì vậy người dịch nên làm quen với cách sử dụng dấu câu trong ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ được dịch.
- Văn phong: Ví dụ về phong cách viết bao gồm miêu tả, thuyết phục, tự sự và lập luận. Việc dịch phong cách của một tác phẩm viết giúp truyền đạt mục đích của nó, vì vậy nó cũng quan trọng như dịch ngôn ngữ.
5. Nghiên cứu
Người dịch thường sử dụng các kỹ năng nghiên cứu mạnh mẽ để tìm hiểu và xác nhận các quy tắc cho các ngôn ngữ khác nhau. Kỹ năng nghiên cứu có thể góp phần vào việc học tập liên tục cho người dịch khi họ có kiến thức sâu hơn về ngôn ngữ.
6. Bản dịch có sự hỗ trợ của máy tính (CAT)
- Có một số chương trình CAT mà người dịch sử dụng để giúp họ tinh chỉnh bản dịch của mình. Dưới đây là một số loại phần mềm CAT mà người dịch có thể sử dụng:
- Phần mềm công cụ tìm kiếm ngôn ngữ: Phần mềm này hoạt động giống như một công cụ tìm kiếm, nhưng thay vì tìm kiếm trên internet, nó sẽ tìm kiếm các đoạn văn bản đã dịch trước đó để tìm các đoạn văn bản phù hợp với một tài liệu nguồn. Người dịch có thể sử dụng phần mềm này để giúp họ dịch các đoạn văn bản.
- Phần mềm quản lý thuật ngữ: Phần mềm này lưu trữ thuật ngữ trong cơ sở dữ liệu để người dịch truy cập khi họ dịch văn bản và giao tiếp bằng lời nói.
- Phần mềm bộ nhớ dịch: Phần mềm bộ nhớ dịch có thể giúp tự động hóa một số quy trình dịch cho người dịch. Nó lưu trữ các phân đoạn văn bản được ghép nối và bản dịch cho các phân đoạn đó trong các đơn vị dịch.
- Phần mềm dịch máy tương tác: Đây là một công cụ tự động hóa khác dành cho người dịch có thể dự đoán ý nghĩa của văn bản bằng một ngôn ngữ và dịch nó sang ngôn ngữ khác. Google Dịch là một ví dụ về trình dịch máy tương tác.
- Phần mềm căn chỉnh văn bản: Phần mềm này có thể giúp người dịch căn chỉnh cùng một văn bản bằng hai ngôn ngữ, dẫn đến bản dịch mà phần mềm lưu trữ để giúp dịch thông minh hơn trong tương lai.
7. Lắng nghe tích cực
Lắng nghe tích cực là tập trung vào và hiểu đầy đủ những gì người khác đang nói trong khi họ đang nói. Các biên dịch viên dịch các cuộc trò chuyện bằng lời nói giữa những người nói các ngôn ngữ khác nhau có thể thực hiện các kỹ năng nghe tích cực để giúp họ dịch chính xác.
8. Tổ chức
Kỹ năng tổ chức có thể giúp người dịch quản lý thời gian của họ và cân bằng nhiều dự án bằng các ngôn ngữ khác nhau. Kỹ năng tổ chức mạnh mẽ cũng có thể dẫn đến hiệu quả và năng suất cao hơn cho người dịch.
9. Đọc hiểu
Kỹ năng đọc hiểu tốt bằng nhiều ngôn ngữ có thể củng cố một cách tự nhiên kỹ năng giao tiếp bằng văn bản và bằng lời nói cho người dịch. Điều quan trọng cần lưu ý là chỉ cần đọc và hiểu văn bản là các kỹ năng khác nhau. Người dịch có thể xây dựng kỹ năng hiểu của họ theo thời gian, nhưng điều quan trọng là họ phải hiểu sâu về văn bản mà họ đang dịch để truyền đạt ý nghĩa.
10. Kỹ năng máy tính
Các biên dịch viên thường sử dụng một số chương trình máy tính để giúp họ dịch các giao tiếp bằng lời nói và văn bản và luôn có tổ chức. Dưới đây là một số chương trình mà người dịch sử dụng trong công việc:
Microsoft Word: Chương trình này cung cấp một công cụ dịch tích hợp, nhưng nó cũng rất cần thiết để trình bày thông tin liên lạc bằng văn bản, điều này rất quan trọng đối với người dịch.
Microsoft Excel: Excel cung cấp cho người dịch một cách để duy trì tổ chức và các công cụ dịch tích hợp.
Adobe InDesign: Người dịch cũng có thể sử dụng phần mềm xuất bản trên máy tính để bàn để dịch các từ trong hình minh họa và trình bày bản dịch bằng văn bản.
11. Chú ý đến chi tiết
Kỹ năng này giúp tăng độ chính xác, điều quan trọng để dịch hiệu quả. Những sai sót nhỏ có thể gây ra hậu quả lớn trong quá trình dịch, vì vậy điều quan trọng là người dịch phải xây dựng sự chú ý của họ đến từng chi tiết một cách nhất quán.
12. Tính linh hoạt
Giống như nhiều nghề nghiệp khác, dịch thuật là một công việc đòi hỏi sự phát triển và cải tiến liên tục. Những dịch giả cởi mở với những lời chỉ trích và linh hoạt với khách hàng có thể thành công hơn trong công việc của họ. Ví dụ: nếu khách hàng thêm ngữ cảnh bổ sung làm thay đổi ý nghĩa của dự án, người dịch có thể làm việc linh hoạt để thay đổi dự án để đáp ứng các thông số kỹ thuật của khách hàng.
13. Chuyên môn hóa
Chuyên dịch một loại hình giao tiếp cụ thể có thể giúp người dịch thành công trong công việc. Chuyên môn có thể giúp người dịch học nghĩa của từ trong các ngữ cảnh cụ thể. Hầu hết các dịch giả có chuyên môn đều có bằng cấp trong lĩnh vực chuyên môn của họ. Dưới đây là một số chuyên môn phổ biến dành cho người dịch:
Kinh doanh và tài chính: Nhiều biên dịch viên nhận thấy sự nghiệp thành công khi dịch giữa các doanh nghiệp có giám đốc điều hành nói các ngôn ngữ khác nhau.
Y học: Phiên dịch y khoa có thể làm việc cho các bác sĩ hoặc bệnh viện để giao tiếp về các triệu chứng và phương pháp điều trị giữa bác sĩ và bệnh nhân.
Luật: Người dịch pháp lý có thể dịch các tài liệu pháp lý hoặc giao tiếp giữa các luật sư nói các ngôn ngữ khác nhau.
Khoa học và kỹ thuật: Những người dịch chuyên về các chủ đề kỹ thuật như kỹ thuật có kiến thức sâu sắc về các quy trình kỹ thuật có thể giúp họ dịch tài liệu sang ngôn ngữ khác.
14. Quản lý thời gian
Các biên dịch viên thường đảm nhận các dự án dịch thuật bằng nhiều ngôn ngữ từ các khách hàng khác nhau, vì vậy quản lý thời gian là một kỹ năng quan trọng giúp họ quản lý khối lượng công việc của mình.
15. Sáng tạo
Sự khác biệt về ngôn ngữ trong thành ngữ, tiếng lóng và thậm chí cả phương ngữ có thể là một thách thức đối với người dịch. Sự sáng tạo có thể giúp người dịch tránh những bản dịch theo nghĩa đen không truyền tải được ý nghĩa chính xác. Ví dụ: nếu một người nói tiếng Đức sử dụng một câu nói thành ngữ trong tài liệu kinh doanh cho một người nói tiếng Quan Thoại, người dịch có thể sử dụng khả năng sáng tạo của họ để tìm một câu nói tiếng phổ thông có nghĩa tương tự hoặc dịch nghĩa của thành ngữ.
16. Tính trung lập
Đôi khi, người dịch có thể phải truyền đạt những ý tưởng không phù hợp với quan điểm của họ. Tính trung lập có thể giúp bạn duy trì sự chuyên nghiệp trong khi dịch trong những tình huống này.
17. Tiếp thị
Trong khi bạn có thể tìm được công việc phiên dịch cho một công ty, nhiều biên dịch viên cũng làm việc tự do để xây dựng kinh nghiệm và kiếm nhiều tiền hơn. Kỹ năng tiếp thị có thể giúp bạn tìm kiếm khách hàng với tư cách là một phiên dịch viên tự do.
✍️ Cách cải thiện kỹ năng dịch
Dưới đây là một số cách mà người dịch có thể cải thiện kỹ năng của họ để giúp họ thăng tiến trong sự nghiệp:
- Kiểm tra công việc của bạn. Để cải thiện sự chú ý của bạn đến từng chi tiết với tư cách là người dịch, bạn có thể sử dụng phần mềm kiểm tra ngữ pháp và kiểm tra chính tả để đảm bảo bản dịch của bạn không có lỗi.
- Xem TV, đọc sách hoặc nghe podcast khi học ngoại ngữ. Điều này có thể giúp bạn có được kiến thức văn hóa và kỹ năng đọc hiểu bằng ngôn ngữ không phải tiếng mẹ đẻ.
- Tham gia các khóa học trực tuyến: Có nhiều khóa học có thể giúp bạn xây dựng kỹ năng của mình bằng phần mềm CAT, phần mềm này có thể giúp bạn xây dựng hiệu quả với tư cách là một phiên dịch viên.
✍️ Cách làm nổi bật kỹ năng dịch thuật
Dưới đây là một số cách bạn có thể cho nhà tuyển dụng thấy kỹ năng dịch thuật của bạn trên sơ yếu lý lịch, thư xin việc và trong cuộc phỏng vấn:
✍️ Kỹ năng phiên dịch cho sơ yếu lý lịch và thư xin việc
Dưới đây là một số ví dụ về các kỹ năng bạn có thể sử dụng trong sơ yếu lý lịch phiên dịch của mình:
- Kỹ năng ngôn ngữ: Bạn có thể liệt kê các ngôn ngữ bạn biết thông thạo, cùng với các ngôn ngữ bạn đang học, để cho nhà tuyển dụng biết kỹ năng ngôn ngữ của bạn. Bạn cũng có thể nêu xếp hạng mức độ thành thạo của mình trong mỗi ngôn ngữ.
- Kỹ năng máy tính: Bạn có thể liệt kê tên của phần mềm CAT mà bạn sử dụng thường xuyên.
- Kỹ năng chuyên môn: Mô tả chuyên môn của bạn trong thư xin việc và cung cấp thông tin về bất kỳ bằng cấp nào bạn đã đạt được trong chuyên ngành của mình để cho nhà tuyển dụng biết bạn.
- Kỹ năng quản lý thời gian: Kỹ năng quản lý thời gian có thể cho nhà tuyển dụng thấy khả năng làm việc độc lập và đa nhiệm của bạn.
✍️ Kỹ năng phiên dịch cho một cuộc phỏng vấn xin việc
Một cuộc phỏng vấn xin việc là cơ hội để bạn cung cấp các ví dụ về ngôn ngữ bạn nói và những bài học bạn đã học được với tư cách là một phiên dịch viên. Bạn có thể cung cấp các ví dụ về bản dịch bằng văn bản và nói về các dự án dịch thuật đã đào sâu kiến thức văn hóa của bạn về các ngôn ngữ. Bạn có thể rèn luyện kỹ năng lắng nghe tích cực để trả lời đầy đủ các câu hỏi và cho người phỏng vấn thấy niềm đam mê của bạn đối với vị trí tuyển dụng.
Xin chân thành cảm ơn tác giả vì những chia sẻ vô cùng bổ ích
– Bài viết gốc: https://www.indeed.com/career-advice/resumes-cover-letters/skills-of-a-translator
– Người dịch: Lê Thùy Dương
– Khi chia sẻ cần phải trích dẫn nguồn là “Người dịch: Lê Thùy Dương – Nguồn iVolunteer Vietnam”
Shortlink: https://ivolunteer.vn/z/8960
Trong quá trình tổng hợp và chia sẻ thông tin, các tình nguyện viên/ cộng tác viên/ thành viên rất khó tránh khỏi thiếu sót. Rất mong được độc giả cảm thông và góp ý tích cực để giúp iVolunteer Vietnam ngày một hoàn thiện & phát triển.
