Lịch sử của Hoa Kỳ là một trong những di sản hỗn hợp, vận mệnh hiển nhiên (một niềm tin vào giữa thế kỷ 19 rằng Hoa Kỳ có vận mệnh mở rộng lãnh thổ từ duyên hải Đại Tây Dương đến Thái Bình Dương) và sự chắp vá của những bản sắc và ngôn ngữ khác nhau từ khắp nơi trên thế giới. Do đó, không có gì đáng ngạc nhiên khi tên của 50 tiểu bang Hoa Kỳ không phải đều đến từ một nguồn duy nhất; bối cảnh địa lý và thời gian của chúng đã định hình nên lãnh thổ nơi những người định cư sớm nhất sinh sống.
Một số bang được sinh ra từ 13 thuộc địa ban đầu trên bờ biển phía đông của đất nước. Một số vùng lãnh thổ ở Đại Bình nguyên và phía tây giành được vị trí tiểu bang vào giữa thế kỷ 19. Những bang khác được nhượng lại cho Hoa Kỳ từ các cường quốc châu Âu có vùng lãnh thổ ở Bắc Mỹ. Danh pháp của các bang phụ thuộc vào một loạt các yếu tố và lịch sử. Hãy tiếp tục đọc để tìm hiểu về nguồn gốc và ý nghĩa tên các bang ở Mỹ.
Tên tiểu bang từ các từ của người Mỹ bản địa
Gần một nửa số tên bang ở Hoa Kỳ có thể truy nguyên nguồn gốc của chúng từ các bộ lạc thổ dân châu Mỹ sinh sống trên vùng đất này rất lâu trước khi có sự xuất hiện của những người định cư châu Âu đầu tiên vào khoảng thế kỷ 16 và 17 – những người định cư, những thế hệ sau này, cuối cùng thành lập nên Hợp chủng quốc Hoa Kỳ như ngày nay.
Những người định cư châu Âu này đã tàn sát các cộng đồng bản địa bằng chiến tranh và các bệnh tật như bệnh đậu mùa, làm tụt giảm đáng kể dân số bản địa khi Hoa Kỳ ra đời và tiếp tục tiếp diễn điều đó trong nhiều thế kỷ sau. Dù phần lớn đã bị xóa sổ, người Mỹ bản địa vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành quốc gia non trẻ ngay từ đầu, bằng chứng là rất nhiều tên bang của Mỹ có nguồn gốc từ tên và từ của người Mỹ bản địa.
Nhiều từ trong số này, vốn là tên của các con sông hoặc địa danh trong khu vực được đề cập, đã bị “Anh hóa” hoặc “Pháp hóa”, và kết quả là tên các tiểu bang bị làm sai lạc và bị biến dạng phần nào hoặc hoàn toàn so với cách viết và cách phát âm nguyên bản của chúng.
Dưới đây là danh sách các tên tiểu bang bắt nguồn từ các từ của người Mỹ bản địa:
Alabama – từ một từ của bộ tộc Choctaw có nghĩa là “người dọn cỏ” hoặc “một dụng cụ đặc biệt để thu hoạch quả/lá…từ cây”
Alaska – từ một từ của tộc người Aleut (theo cách gọi của tiếng Nga) có nghĩa đại khái là “đất liền” hoặc “nơi mà biển xô vào”
Arkansas – phiên bản tiếng Pháp của “Illinois” chỉ người Quapaw
Connecticut – từ một từ của tộc Algonquin có nghĩa là “bên cạnh/bên dòng sông có thủy triều kéo dài”
Illinois – một bản chuyển thể tiếng Pháp của một từ của tộc Algonquin có thể có nghĩa là “nói theo cách thông thường” hoặc “đàn ông” nói chung, hoặc đề cập đến một nhóm người được gọi là Illinois
Iowa – từ một từ của tộc Dakota chỉ bộ tộc Ioway, theo tiếng Pháp, có lẽ có nghĩa là “vùng đất xinh đẹp” hoặc “những người say ngủ”
Kansas – được sử dụng tại địa phương bởi một số bộ lạc, nó có thể có nghĩa là “người của gió”
Kentucky – từ một từ của người Iroquois có thể có nghĩa là “trên thảo nguyên” hoặc có lẽ là “vùng đất của ngày mai”
Massachusetts – bắt nguồn từ nghĩa theo tiếng Algonquin, đại khái, “ở ngọn đồi vĩ đại”
Michigan – một từ trong tiếng Ojibwe có nghĩa là “nước lớn” hoặc “hồ lớn” (Hồ Michigan)
Minnesota – từ một từ của tộc Dakota có nghĩa là “có mây” hoặc “nước có màu bầu trời”, mô tả sông Minnesota
Mississippi – từ trong tiếng Ojibwe có nghĩa là “sông lớn” (sông Mississippi)
Missouri – một từ của người Illinois có nghĩa là “xuồng độc mộc”, được đặt tên cho những người đã làm ra chúng
Nebraska – từ một từ của tộc Oto có nghĩa là “nước tĩnh lặng”
Ohio – một từ trong tiếng Seneca có nghĩa là “con lạch lớn” hoặc “sông lớn”
Oklahoma – từ cách diễn tả của tộc Choctaw có nghĩa là “người da đỏ”
Bắc (và Nam) Dakota – được đặt tên theo một từ của bộ tộc Sioux có nghĩa là “bạn bè”
Tennessee – có thể là từ một từ tiếng Cherokee không rõ nghĩa, có lẽ là tên của một ngôi làng
Texas – từ một từ tiếng Caddo có nghĩa là “bạn bè” hoặc “bạn bè”, đề cập đến các đồng minh bộ lạc
Utah – từ tên của bộ tộc Ute; tên của họ có nghĩa là “những người của núi”
Wisconsin – một cách viết sai cách phát âm tiếng Pháp của một từ Miami có nghĩa là “nó nằm ở nơi màu đỏ” hoặc có thể từ một thuật ngữ tiếng Ojibwe có nghĩa là “nơi đá đỏ”
Wyoming – có thể là từ một từ của bộ tộc Delaware có nghĩa là “núi và thung lũng xen kẽ”
Tên tiểu bang được đặt theo tên người và địa danh của Anh
Việc những người dân thuộc địa Mỹ sử dụng các tên địa lý có nguồn gốc tiếng Anh không phải là điều gây sốc, nếu xét sự đan xen chặt chẽ của mười ba thuộc địa với vương miện nước Anh – sau cùng, đó là sức mạnh chống lại thực dân của những người thuộc địa chiến đấu để giành lại độc lập.
Bạn có thể thấy di sản của Anh trong tên của các bang như New Jersey, New York hoặc New Hampshire, những nơi mà tên của họ gắn liền với Anh hoặc phạm vi ảnh hưởng trực tiếp của nó. (Nếu bạn đang thắc mắc, Jersey là một trong những hòn đảo ở eo biển Manche, York là một thành phố lịch sử ở miền bắc nước Anh và Hampshire là một quận ở bờ biển phía nam nước Anh.)
Người Anh cũng đặt tên thuộc địa theo tên người, thường là hoàng gia hoặc quý tộc châu Âu. Đó là cách tên “Maryland” được nhận từ Nữ hoàng Henrietta Maria, vợ của vua Anh Charles I. “Delaware,” tên của quốc gia ven biển và con sông nổi tiếng bắc qua Washington, được lấy tên từ tổng thống đốc đầu tiên của thuộc địa tại Jamestown, Ngài Thomas West, Lord De La Warr (mặc dù tên của ông có thể xuất phát từ tiếng Pháp Norman cổ).
Một xu hướng đặt tên phổ biến ở các thuộc địa là lấy tên tiếng Anh và “Latinh hóa” nó, ví dụ tên cho thuộc địa “Georgia” được đặt theo tên của Vua George II và “Carolina” đặt theo tên của Vua Charles I (người đã kết hôn với Nữ hoàng Henrietta Maria), vùng đất này sau được chia thành Bắc và Nam Carolina. “Pennsylvania” là sự kết hợp giữa họ của William Penn, người sáng lập thuộc địa (và sau này là tiểu bang) và silvania là tiếng Latinh có nghĩa là “khu rừng” (hợp thành “Khu vườn nhà Penn”) (những người yêu thích việc tìm hiểu nguồn gốc và ý nghĩa của từ sẽ để ý ngay “Penn” chính là từ tiếng Wales). Ngay cả tên của Virginia (và sau này là Tây Virginia) bắt nguồn từ biệt hiệu của Nữ hoàng Elizabeth I, người được gọi là “Virgin Queen” (Nữ hoàng đồng trinh) vì bà chưa bao giờ có chồng.
Việc “Latinh hóa” các tên tiếng Anh đề cập ở trên cũng được áp dụng cho các từ khác, như từ “Indiana”, có nghĩa là “vùng đất của thổ dân da đỏ” (từ viết sai cho các nhóm dân bản địa của Bắc Mỹ mắc kẹt sau khi Columbus nghĩ rằng ông đã đến Ấn Độ (India) bằng cách đi thuyền về phía tây).
Tên tiểu bang từ tiếng Tây Ban Nha
Người Tây Ban Nha đã đến Bắc Mỹ từ rất lâu trước người Anh và lập nên một di sản ngôn ngữ mà hàng trăm năm sau trở thành Hoa Kỳ.
Florida được phát hiện vào đầu những năm 1500 bởi người Tây Ban Nha trong mùa Phục sinh và do đó ban đầu được đặt tên là Pascua Florida, hoặc “Flowered” hay “Flowery Easter”. (Một giai thoại thú vị cho những người đam mê lịch sử: St. Augustine, trên bờ biển phía đông bắc của Florida, được thành lập bởi người Tây Ban Nha vào năm 1565 và được coi là khu định cư châu Âu có người sinh sống lâu đời nhất ở vùng lục địa Hoa Kỳ ngày nay).
Ngày nay, ảnh hưởng của Tây Ban Nha trong các tên bang của Mỹ có thể thấy được ở phía tây của đất nước. Tên “California” thực ra là một trong những tên châu Âu lâu đời nhất được đặt cho một vùng lãnh thổ thời kỳ Tân Thế giới. Người ta đồn rằng nó bắt nguồn từ một cuốn tiểu thuyết Tây Ban Nha năm 1510 có tên Las sergas de Esplandián của Garci Rodríguez de Montalvo, trong đó nhân vật Nữ hoàng Calafia cai trị một hòn đảo hư cấu tên là California. “Colorado” chỉ màu đỏ hồng của sông Colorado, và “Nevada” có nghĩa là “tuyết phủ”, mô tả những ngọn núi phủ đầy tuyết ở Sierra Nevada. Trước khi New Mexico được gọi là “New”, nó có tên là là Nuevo Mexico.
Và đi về phía bắc khoảng nửa chừng giữa các bờ biển, thậm chí, bạn có thể tìm thấy di sản của các từ tiếng Tây Ban Nha. Tên của Montana, giáp với Canada, bắt nguồn từ tiếng Tây Ban Nha montaña, có nghĩa là “núi”.
Tên tiểu bang từ tiếng Pháp
Người Pháp đã từng có một vùng lãnh thổ rộng lớn bề thế ở Bắc Mỹ, chứ không chỉ là vùng đất ngày nay được gọi là Canada.
Lãnh thổ Louisiana, được đặt tên theo Louis XIV và được gọi là La Louisiane trong tiếng Pháp, được Napoleon bán cho Hoa Kỳ vào năm 1803 và sau đó được chia thành các phần của 15 tiểu bang khác nhau – bao gồm một phần nhỏ của Louisiana ngày nay, bang có vùng đất phía trước và ngay tại cửa sông Mississippi.
Tên của Vermont bắt nguồn từ tiếng Pháp vert mont, hay “núi xanh.” Và như chúng tôi đã đề cập ở trên, “Delaware” được đặt theo tên của một người đàn ông Anh theo tiếng Pháp cổ.
Tên tiểu bang đến từ… mọi nơi khác (Hoặc từ ai biết nó từ đâu?)
Rõ ràng là không phải tất cả các tên bang của Mỹ đều có thể truy ngược nguồn gốc trực tiếp một cách chắc chắn. Có một số tên không ở trong các danh mục trên hoặc nổi bật là trường hợp ngoại lệ!
Ví dụ, tiểu bang Washington được đặt theo tên của tổng thống đầu tiên của đất nước, George Washington. (Đó là bang duy nhất được đặt theo tên một người Mỹ, dù đã có nhiều nỗ lực phối hợp để biến tên bang (Benjamin) Franklin và bang (Thomas) Jefferson thành hiện thực.)
Còn lại là một số ít các bang có tên có nguồn gốc gây tranh cãi. Trong số đó có Idaho (liệu có phải bắt nguồn từ nhóm người Plains Apache có nghĩa là “kẻ thù”, hay nó chỉ là từ được tự tạo ra không có nghĩa?), Arizona (có thể bắt nguồn từ Basque? hay O’odham?), Oregon, Hawaii và Rhode Island, tên chúng thường được tranh luận là “roodt eylandt” của Hà Lan (“đảo màu đỏ” ý chỉ màu đỏ của đất sét trên bờ biển) hoặc đảo Rhodes của Hy Lạp. Và nghĩa gốc của từ Maine là (nước) đục ngầu; một số người tranh luận nó có thể đến từ tên của một tỉnh ở Pháp hoặc một ngôi làng ở Anh. Hoặc có thể nó chỉ đề cập đến vùng đất “chính” (“main” land) chứ không phải các đảo ven biển.
______________________
Xin chân thành cảm ơn tác giả vì những chia sẻ vô cùng bổ ích!
- Theo: Babbel
- Người dịch: Nguyễn Thị Huế
- Khi chia sẻ cần phải trích dẫn nguồn là “Người dịch: Nguyễn Thị Huế – Nguồn iVolunteer Vietnam”
Shortlink: https://ivolunteer.vn/z/11324
Trong quá trình tổng hợp và chia sẻ thông tin, các tình nguyện viên/ cộng tác viên/ thành viên rất khó tránh khỏi thiếu sót. Rất mong được độc giả cảm thông và góp ý tích cực để giúp iVolunteer Vietnam ngày một hoàn thiện & phát triển.
Lượt xem: 11
