Tìm hiểu mọi thứ bạn cần biết về quyền công dân kỹ thuật số, cũng như làm thế nào để dạy kiến thức cơ bản cho học sinh của bạn.
Thế giới đã thay đổi đáng kể trong 30 năm qua. Sự gia tăng của Internet có nghĩa là phần lớn cuộc sống của chúng ta hiện nay diễn ra trên mạng, và quá trình số hóa xã hội dường như đang tăng tốc. Cùng với sự thay đổi nhanh chóng này là nhu cầu được biết về quyền công dân kỹ thuật số – vai trò, trách nhiệm và kỹ năng để điều hướng cuộc sống kỹ thuật số.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá các yếu tố thiết yếu của quyền công dân kỹ thuật số. Chúng ta sẽ xem xét nó là gì, tại sao nó lại quan trọng và các khía cạnh khác nhau cần phải có những gì. Cuối cùng, chúng ta sẽ khám phá cách bạn có thể dạy học sinh của mình về quyền công dân kỹ thuật số.
🌿 Quyền công dân kỹ thuật số là gì?
Hãy bắt đầu với định nghĩa về quyền công dân kỹ thuật số. Trong khoá học mở của chúng tôi về xã hội kỹ thuật số và thời đại thông tin, Susan Halfpenny từ Đại học York đã định nghĩa khái niệm đó theo các thuật ngữ sau:
“Ở mức độ đơn giản, chúng ta có thể coi quyền công dân kỹ thuật số là khả năng tiếp cận công nghệ kỹ thuật số và giữ an toàn… Tuy nhiên, chúng ta cũng cần xem xét và hiểu được sự phức tạp của quyền công dân khi bắt đầu trở thành công dân kỹ thuật số, sử dụng phương tiện truyền thông kỹ thuật số để tham gia tích cực trong xã hội và đời sống chính trị”.
Vì vậy, quyền công dân kỹ thuật số là khả năng tiếp cận các công nghệ kỹ thuật số một cách an toàn và có trách nhiệm, cũng như trở thành một thành viên tích cực và đáng kính của xã hội, cả trực tuyến và ngoại tuyến.
🌿 Công dân kỹ thuật số là ai?
Ngoài việc biết quyền công dân kỹ thuật số là gì, ta cũng nên suy nghĩ xem cái nhãn đó đề cập đến ai. Một lần nữa, chúng ta có thể chuyển sang khoá học mở để giải thích về điều này. Công dân kỹ thuật số là người phát triển các kỹ năng và kiến thức để sử dụng Internet và các công nghệ kỹ thuật số một cách hiệu quả.
Họ cũng là những người sử dụng công nghệ kỹ thuật số và Internet một cách thích hợp và có trách nhiệm để tham gia vào xã hội và chính trị.
Trên thực tế, bất kỳ ai sử dụng công nghệ số hiện đại đều có thể được coi là công dân số. Tuy nhiên, một công dân kỹ thuật số tốt là người được thông báo về các vấn đề khác nhau đi kèm với những lợi ích đáng kinh ngạc của công nghệ. Đây là lý do tại sao việc dạy quyền công dân kỹ thuật số trong trường học và các cơ sở giáo dục khác là vô cùng cần thiết.
🌿 Tại sao quyền công dân kỹ thuật số lại quan trọng?
Khi chúng ta cho rằng về cơ bản tất cả mọi người có kết nối Internet đều là công dân kỹ thuật số thì khái niệm về quyền công dân kỹ thuật số trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống của chúng ta. Không quan trọng ở độ tuổi nào, một người biết cách giữ an toàn, tôn trọng người khác và tham gia có ý nghĩa vào xã hội kỹ thuật số đều trở nên cần thiết.
1. Bởi vì chúng ta là một cộng đồng toàn cầu
Số liệu thống kê mới nhất cho thấy khoảng 4,66 tỷ cá nhân trên toàn thế giới đang tích cực sử dụng Internet, chiếm khoảng 65,6% toàn bộ dân số thế giới. Do đó, có một cộng đồng toàn cầu mà mỗi người đều đang điều hướng thế giới kỹ thuật số.
Với mức độ kết nối đáng kinh ngạc này, chúng ta có thể giao tiếp với những người mà chúng ta có thể sẽ không bao giờ gặp, chia sẻ nội dung và câu chuyện với nhiều đối tượng cũng như truy cập thông tin, tin tức và phương tiện truyền thông theo yêu cầu. Tuy nhiên, đi cùng với cách tiếp cận này là những rủi ro tiềm ẩn.
2. Bởi vì có những rủi ro đi kèm với công nghệ kỹ thuật số
Sự nguy hiểm của công nghệ rất nhiều và đa dạng. Cho dù đó là các mối đe dọa an ninh mạng đối với dữ liệu cá nhân, của cải và danh tính hay việc phổ biến thông tin sai lệch hoặc tài liệu bất hợp pháp, Internet có thể là một nơi nguy hiểm.
Dữ liệu cho thấy 80% gian lận ở Vương quốc Anh được kích hoạt trên mạng, trong khi 25% tổng số doanh nghiệp ở Vương quốc Anh trở thành nạn nhân của tội phạm mạng vào năm 2019.
3. Vì giới trẻ ngày càng hoạt động trực tuyến
Đặc biệt, những người trẻ tuổi phải đối mặt với rủi ro trực tuyến. Chỉ riêng vào năm 2020 tại Vương quốc Anh, khoảng 1/5 trẻ em từ 10 đến 15 tuổi ở Anh và xứ Wales (19%, tương đương khoảng 764.000 trẻ em) đã trải qua ít nhất một loại hành vi bắt nạt trực tuyến.
Khi kết hợp các số liệu thống kê này với thực tế là trẻ em dành hơn 20 giờ mỗi tuần để hoạt động trực tuyến khi ở độ tuổi thanh thiếu niên thì nhu cầu hiểu và dạy quyền công dân kỹ thuật số trở nên rõ ràng.
4. Bởi vì có một khoảng cách về kỹ năng kỹ thuật số
Theo một báo cáo gần đây trên tạp chí khoa học Nature, đại dịch COVID-19 đã khiến quá trình số hóa giáo dục học sinh tiểu học và trung học (K12) trở nên gấp rút. Học sinh trên khắp thế giới phải học trực tuyến, và bối cảnh kỹ thuật số thay đổi nhanh chóng đã khiến cho nhiều học sinh (và giáo viên) gặp khó khăn trong quá trình chuyển đổi.
Bài báo trên tạp chí Nature tiếp tục nhấn mạnh rằng các vấn đề như kỹ năng kỹ thuật số hạn chế, khả năng tiếp cận công nghệ, bất bình đẳng và phân biệt chủng tộc có hệ thống đều đang cản trở sự tiến bộ.
🌿 Các yếu tố của quyền công dân kỹ thuật số
Trước khi đi vào chi tiết về việc dạy quyền công dân kỹ thuật số, hãy cùng khám phá một số lĩnh vực chính cần được đề cập. Dưới đây, chúng tôi đã nêu rõ một số yếu tố thiết yếu của quyền công dân kỹ thuật số:
1. Quyền truy cập bình đẳng
Ở trên, chúng tôi đã đề cập rằng đại dịch COVID-19 đã nêu rõ một vấn đề xung quanh việc tiếp cận giáo dục kỹ thuật số. Có một số điểm cần lưu ý về vấn đề này.
Đầu tiên là phải nhận ra rằng không phải tất cả học sinh đều có quyền truy cập vào máy tính, điện thoại thông minh hoặc Internet như nhau. Giáo viên và các nhà giáo dục phải nhận thức được thực tế này, đảm bảo rằng có các giải pháp thay thế phù hợp đáp ứng nhu cầu của học sinh. Chúng tôi đã đề cập chủ đề chi tiết hơn trong bài đăng về học tập kết hợp.
Điều quan trọng nữa là giúp học sinh hiểu rằng người học, cả những người cùng thời và những người trên khắp thế giới, đều có thể có cách tiếp cận công nghệ khác nhau, trong lớp học hoặc ở nhà. Có một đặc quyền và trách nhiệm nhất định cho những người có quyền truy cập.
2. Kỹ năng kỹ thuật số
Những người lớn lên trong thời đại kỹ thuật số nên thông thạo kỹ thuật số, có thể sử dụng và hiểu được công nghệ mới nhất. Điều này không chỉ giúp họ điều hướng an toàn và bảo mật trong thế giới kỹ thuật số mà còn giúp họ hiểu được công nghệ định hình xã hội như thế nào.
Trong khóa học của chúng tôi về các kỹ năng kỹ thuật số cho công việc và cuộc sống, người học có thể khám phá cách cuộc sống cá nhân và nghề nghiệp của chúng ta bị ảnh hưởng như thế nào bởi công nghệ xung quanh. Điều này có thể đóng vai trò như một tài liệu sơ lược hữu ích trước khi dạy học sinh của bạn về quyền công dân kỹ thuật số.
Thế hệ người học hiện tại sẽ tiếp tục định hình tương lai của thế giới kỹ thuật số, vì vậy, hiểu biết thấu đáo về nó có thể giúp đảm bảo rằng mọi người đều có tiếng nói trong những gì sắp tới.
3. Giao tiếp trực tuyến
Chúng tôi đã đề cập đến vấn đề bắt nạt trên mạng, nhưng khía cạnh của giao tiếp trực tuyến còn rộng hơn thế. Phần lớn chúng ta giao tiếp trong không gian kỹ thuật số bằng cách nào đó, dù thông qua mạng xã hội, tin nhắn tức thời hay các định dạng khác.
Tuy nhiên, giao tiếp trực tuyến thường khác rất nhiều so với tương tác trực tiếp. Sắc thái, giọng nói, ngôn ngữ cơ thể và các dấu hiệu phi ngôn ngữ khác không rõ ràng. Hơn nữa, khoảng cách vật lý, sự ẩn danh tương đối và thiếu hậu quả có nghĩa là một vài người sẽ hành động mà ít đồng cảm hơn.
Hoạt động dựa trên trí tuệ cảm xúc có thể giúp nâng cao nhận thức về bản thân, quản lý bản thân, nhận thức xã hội và quản lý mối quan hệ, tất cả đều có thể giúp chúng ta giao tiếp tốt hơn trong không gian kỹ thuật số.
Mỗi chúng ta đều có trách nhiệm đối với các hành động của mình trên mạng và điều quan trọng là phải dạy về hậu quả của hành vi sai trái trong không gian ảo.
4. An toàn dữ liệu
Một trong những hậu quả của việc để các nhân cách kỹ thuật số trực tuyến là chúng ta sẽ tạo ra dấu vết kỹ thuật số cho dữ liệu của mình. Cho dù đó là tạo các bài đăng trên mạng xã hội, chuyển giao thông tin cá nhân hay tải nội dung lên bộ nhớ đám mây, chúng ta đều tạo ra một lượng lớn dữ liệu.
Khi chúng ta khám phá cách bảo vệ dữ liệu trong bài đăng của chúng tôi, hiểu biết về an toàn dữ liệu có thể giúp bạn giữ các quyền và tự do của mình, ngăn chặn gian lận và tội phạm mạng, về cơ bản là cung cấp cho bạn quyền kiểm soát những người sử dụng dữ liệu của bạn và cách thức họ sử dụng.
Mặc dù các luật và quy định như GDPR tồn tại để bảo vệ mọi người trực tuyến, nhưng mỗi người chúng ta đều phải chịu trách nhiệm về những gì chúng ta chia sẻ. Dạy quyền công dân kỹ thuật số là đảm bảo người học hiểu được họ tạo ra bao nhiêu thông tin và dữ liệu đó được sử dụng như thế nào, cho mục đích tốt hay xấu.
5. Quyền tự do ngôn luận
Internet mang đến cho mọi người tiếng nói để thể hiện bản thân. Như chúng ta đã thảo luận, điều này có thể mang lại cả mặt tích cực và tiêu cực. Trong bài đăng của chúng tôi về quyền tự do ngôn luận, chúng ta đã khám phá tự do ngôn luận quan trọng như thế nào đối với nền dân chủ. Nếu chúng ta không thể tự do nói chuyện, điều đó thường có nghĩa là quyền tự do của chúng ta đang bị hạn chế theo một cách nào đó.
Tuy nhiên, tự do ngôn luận không có nghĩa là bạn có quyền tự do nói bất cứ điều gì mà không phải chịu hậu quả. Ví dụ, thường không thích hợp để tự do nói chuyện nếu nó xâm phạm đến quyền tự do của người khác.
Hiểu được khái niệm tự do ngôn luận và cách áp dụng nó trong thời đại kỹ thuật số là điều cần thiết để trở thành một công dân kỹ thuật số tốt. Bạn có thể tìm hiểu thêm về các cách sử dụng đa dạng của mạng xã hội trên khắp thế giới và hậu quả của nó đối với các mối quan hệ, chính trị và cuộc sống hàng ngày với khóa học của chúng tôi về nhân loại học của truyền thông xã hội.
6. Sức khỏe kỹ thuật số
Một điều khác cần xem xét là công nghệ kỹ thuật số ảnh hưởng đến sức khỏe, các mối quan hệ và xã hội của chúng ta như thế nào. Khi dạy quyền công dân kỹ thuật số, điều quan trọng là học sinh của bạn phải cân nhắc lượng thời gian họ dành ra để tương tác với công nghệ, việc công nghệ khiến họ cảm thấy như thế nào và cách họ hầu như có thể giữ an toàn về mặt thể chất.
Khóa học của chúng tôi về sức khoẻ kỹ thuật số khám phá những chủ đề này và hơn thế nữa, xem xét những mặt tích cực và tiêu cực của việc tương tác với công nghệ và cách chúng ta có thể đảm bảo sức khỏe kỹ thuật số của chính mình.
7. An ninh mạng
Ngoài việc kiểm soát dữ liệu của chính mình, chúng ta cũng phải cảnh giác với các mối đe dọa an ninh mạng trong không gian kỹ thuật số. Một phần của quyền công dân kỹ thuật số là hiểu được cách mọi người có thể sử dụng công nghệ để khai thác lỗ hổng bảo mật, đánh cắp dữ liệu và đe dọa thiết bị. Bạn cũng cần biết cách giữ an toàn khi hoạt động trực tuyến và ngăn chặn các mối đe dọa như vậy.
Khóa học giới thiệu về an ninh mạng dành cho giáo viên của chúng tôi sẽ cho bạn biết qua một số khái niệm chính về an ninh mạng. Bạn sẽ tìm hiểu về một vài mối đe dọa mạng phổ biến, cũng như cách đối phó với chúng và bảo vệ chống lại chúng.
8. Dạy quyền công dân kỹ thuật số
Bây giờ chúng ta đã biết về quyền công dân kỹ thuật số, tại sao nó lại quan trọng và một số yếu tố chính là gì. Hãy chuyển sự chú ý đến việc bạn có thể dạy quyền công dân kỹ thuật số như thế nào. Chúng tôi sẽ không phác thảo các kế hoạch bài học cụ thể, nhưng chúng tôi sẽ nêu rõ một số lĩnh vực chính mà bạn có thể muốn tập trung cho bản thân và cho người học của mình:
9. Sử dụng phương pháp học tập kết hợp
Có lẽ một trong những cách hữu ích nhất để dạy quyền công dân kỹ thuật số là sử dụng phương pháp học tập kết hợp – kết hợp giữa trải nghiệm học tập trực tiếp truyền thống và công nghệ trực tuyến và di động. Mục đích là mỗi một yếu tố sẽ nâng cao các yếu tố khác.
Học tập kết hợp có thể giúp người học sử dụng cũng như làm chủ một số công nghệ và phần mềm đang định hình thế giới hiện đại, tất cả đều có cấu trúc và được giám sát.
Tất nhiên, chúng tôi đã đề cập đến thực tế là học sinh có thể không được tiếp cận với công nghệ bên ngoài lớp học như nhau, vì vậy điều quan trọng là phải ghi nhớ điều này khi lên kế hoạch cho tài liệu học tập.
10. Thảo luận về các chủ đề chính
Với các chủ đề như tự do ngôn luận, bắt nạt trên mạng và sức khoẻ kỹ thuật số được liên kết với quyền công dân kỹ thuật số, có rất nhiều cơ hội để thảo luận. Tất nhiên, một số chủ đề này có thể gây ra đau khổ hoặc tranh cãi, vì vậy điều quan trọng là phải chuẩn bị một cách thích hợp.
Bằng cách thảo luận về các chủ đề này với người học, bạn có thể thúc đẩy tư duy phản biện và sự đồng cảm, cũng như nâng cao nhận thức về các chủ đề bạn đang dạy. Những bài thuyết trình như vậy cũng có thể giúp các cá nhân chịu trách nhiệm về cách họ hành xử trực tuyến, đây là một phần quan trọng để trở thành một công dân kỹ thuật số tốt.
11. Dạy về kiến thức số
Tùy thuộc vào bối cảnh, các kỹ năng kỹ thuật số có thể đã là một phần của chương trình học. Ngay cả khi như vậy, bạn vẫn có thể tìm cách dạy cho học sinh của mình cách hiểu và sử dụng công nghệ. Ví dụ, bạn có thể xây dựng một không gian sáng tạo cho những người trẻ tuổi, nơi họ có thể sử dụng các kỹ năng kỹ thuật số của mình trong thế giới thực.
Bạn cũng có thể học cách bắt đầu dạy tin học cho các nhóm tuổi khác nhau với một trong các khóa học của chúng tôi. Cho dù đó là dạy những điều cơ bản ở trường tiểu học hay làm việc với những học sinh trung học về kỹ năng lập trình, bạn đều có thể nâng cao hiểu biết của học sinh về thứ công nghệ đang thay đổi xã hội của chúng ta.
12. Hoà nhập
Tính hòa nhập là một phần trọng tâm của việc dạy quyền công dân kỹ thuật số. Suy cho cùng, mỗi người đều có vai trò trong thời đại kỹ thuật số mà chúng ta đang sống. Ví dụ, bạn có thể muốn lên kế hoạch cho các buổi học hòa nhập hơn cho những học sinh có nhu cầu giáo dục đặc biệt và học sinh khuyết tật.
Tạo một lớp học hòa nhập, cho dù trực tiếp hay trực tuyến, đều giúp thiết lập một số chủ đề chính đằng sau quyền công dân kỹ thuật số, cũng như mang đến cho tất cả người học cơ hội để họ đạt được tiềm năng.
🌿 Lời kết
Quyền công dân kỹ thuật số là một chủ đề rất cần thiết trong thế giới hiện đại. Chúng ta đang có xu hướng hướng tới một xã hội nơi nhiều người được kết nối hơn, như vậy, điều quan trọng là tất cả chúng ta đều nhận thức được trách nhiệm và có thể điều hướng cuộc sống kỹ thuật số của chính mình.
Giảng dạy quyền công dân kỹ thuật số có nghĩa là hiểu được các yếu tố chính của môn học và giúp người học đạt đến mức độ nhận thức tương tự. Bạn có thể giúp học sinh của mình đóng vai trò tích cực trong thế giới kỹ thuật số, giáo dục chúng về những nguy hiểm và nghĩa vụ đi kèm với việc sử dụng công nghệ.
Xin chân thành cảm ơn tác giả vì những chia sẻ vô cùng bổ ích!
• Bài viết gốc: https://www.futurelearn.com/info/blog/what-is-digital-citizenship-teacher-guide
• Người dịch: Lương Phương Thảo
• Khi chia sẻ cần phải trích dẫn nguồn là “Người dịch: Lương Phương Thảo – Nguồn iVolunteer Vietnam”
Shortlink: https://ivolunteer.vn/z/10770
Trong quá trình tổng hợp và chia sẻ thông tin, các tình nguyện viên/ cộng tác viên/ thành viên rất khó tránh khỏi thiếu sót. Rất mong được độc giả cảm thông và góp ý tích cực để giúp iVolunteer Vietnam ngày một hoàn thiện & phát triển.
Lượt xem: 21
