Ngôn ngữ Romance, mặc dù chỉ bao gồm một nhánh họ ngôn ngữ Ấn – Âu, nhưng chúng bao gồm một số ngôn ngữ có ảnh hưởng nhất trong thế giới phương Tây. Họ được sử dụng ở phần lớn châu Âu và khắp khu vực Bắc Mỹ, Nam Mỹ. Tuy nhiên, các ngôn ngữ Romance này là gì? Ở đây, chúng tôi cung cấp thông tin phân tích về ngữ hệ lừng lẫy này và nguồn gốc của nó.
Ngôn ngữ Romance là gì?
Quyết định đâu là “ngôn ngữ” và đâu là “phương ngữ” là một công việc khó khăn bởi vì các ngôn ngữ thực sự tồn tại trên một phổ, thay vì trong các phần riêng biệt. Do đó, không có hiệp ước quy định đầy đủ về chính xác có bao nhiêu ngôn ngữ Romance. Ethnologue chia các ngôn ngữ Lãng mạn thành 44 ngôn ngữ khác nhau.
Các ngôn ngữ Romance được nói nhiều nhất là tiếng Tây Ban Nha, tiếng Pháp, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Ý và tiếng Romania, những kết hợp được sử dụng bởi khoảng 90% người nói tiếng Romance.
Danh sách đầy đủ các ngôn ngữ Romance khá dài: Aragonese, Aromanian, Asturian, Arpitan, Catalan, Corsican, Emilian, Extremaduran, Fala, French, Cajun French, Friulian, Galician, Istriot, Italian, Jèrriais, Judeo-Italian, Ladin, Ladino, Ligurian, Lombard, Minderico, Mirandese, Napoletano-Calabrese, Occitan, Picard, Piedmontese, Portuguese, Romagnol, Romanian, Istro Romanian, Megleno Romanian, Romansh, Campidanese Sardinian, Gallurese Sardinian, Logudorese Sardinian, Sassarese Sardinian, Shuadit, Sicilian, Spanish, Charapa Spanish, Venetian, Walloon and Zarphatic. Đó chỉ là những ngôn ngữ vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay.
Có bao nhiêu người sử dụng ngôn ngữ Romance?
Việc đếm chính xác có bao nhiêu người nói một ngôn ngữ Lãng mạn là một điều khó khăn. Nếu bạn thống kê tổng hợp dân số của mọi ngôn ngữ Lãng mạn, bạn sẽ có 1,2 tỷ người nói trên thế giới. Tuy nhiên, điều này không tính đến việc có sự chồng chéo trong dân số này. Có rất nhiều người nói được nhiều thứ tiếng ở châu Âu, vì vậy điều này làm tăng các con số lên một chút.
Tuy nhiên nếu bạn chỉ tính năm ngôn ngữ hàng đầu được nhiều người sử dụng nhất, thì con số vẫn ở khoảng 1.1 tỷ người, vì vậy đây là một ván cược khá an toàn khi khoảng một phần bảy dân số còn sống ngày nay nói ngôn ngữ Romance.
Tại sao họ lại gọi là ngôn ngữ Romance?
Từ “Romance” – với cả viết hoa và viết thường chữ “r” – có nhiều ý nghĩa trong Tiếng Anh. Giống như tôi, bạn có thể đã từng nghĩ rằng chúng được gọi là ngôn ngữ Romance bởi vì chúng là những ngôn ngữ lãng mạn nhất.
Tuy nhiên nguồn gốc của từ “Romance”, quay trở lại rōmānicus trong tiếng Latinh nó có nghĩa là “Roman”. Ngôn ngữ của Rome là tiếng Latinh, và tất cả các ngôn ngữ Romance đều có nguồn gốc từ tiếng Latinh Vulgar, do đó cái tên này là phù hợp.
Ngôn ngữ Romance đến từ đâu?
Một yếu tố hợp nhất tất cả các ngôn ngữ Romance là chúng đều được phát triển từ tiếng Latinh Vulgar. Giống như “Romance”, từ “Vulgar” ở đây không có nghĩa là những gì bạn thường nghĩ khi nghe thấy “Vulgar”. Nó xuất phát từ tiếng Latinh vulgus, có nghĩa là “những người bình thường”, và vì vậy tiếng Latinh Vulgar đề cập đến nhiều phương ngữ của tiếng Latinh – được nhiều người sử dụng. Điều này trái ngược với tiếng Latinh Cổ điển, đây là phiên bản chuẩn hóa của ngôn ngữ vẫn được sử dụng trong một số bối cảnh tôn giáo và khoa học ngày nay (mặc dù có thể cho rằng ngôn ngữ đó đã không còn tồn tại).
Vì sự bành trướng của Đế chế La Mã, tiếng Latinh Vulgar được sử dụng khắp Châu Âu trong vài thế kỷ đầu sau Công Nguyên. Trong khi đế chế chỉnh phủ sát nhập vào thế kỷ thứ 5, ngôn ngữ vẫn được lan rộng ra khắp lục địa. Khi các cộng đồng bắt đầu đóng cửa với nhau và các vương quốc riêng lẻ mọc lên, các ngôn ngữ tách rời nhau và bắt đầu nghe có vẻ tách biệt hơn.
Các ngôn ngữ này thậm chí còn lan rộng ra với các đế quốc thuộc địa khác nhau, đưa tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha và tiếng Bồ Đào Nha đến Bắc và Nam Mỹ. Tất cả các nhánh của ngôn ngữ Romance tách biệt ra dựa theo trật tự địa – chính trị.
Các ngôn ngữ Romance giống nhau như thế nào?
Nó có thể hấp dẫn khi hi vọng rằng nếu bạn biết một ngôn ngữ Romance, bạn sẽ đơn giản hiểu được bất kỳ những ngôn ngữ còn lại. Nhưng những người nói ngôn ngữ Romance có thể hiểu nhau dễ dàng hơn các ngôn ngữ khác không? Câu trả lời là có – nhưng có điều kiện.
Phụ thuộc vào ngôn ngữ Romance mà bạn học, bạn có thể có khoảng thời gian dễ dàng hơn hoặc khó khăn hơn để hiểu các ngôn ngữ Romance khác. Một phần của điều đó liên quan đến “khoảng cách” ngôn ngữ giữa các ngôn ngữ khác nhau. Ví dụ, học tiếng Bồ Đào Nha ở Brazil sẽ giúp bạn hiểu được tiếng Bồ Đào Nha được nói ở Bồ Đào Nha, mặc dù vẫn có vài sự khác biệt giữa ngôn ngữ đó ở hai nơi này. Tiếng Pháp và tiếng Tây Ban Nha hoàn toàn khác nhau, những vẫn có đủ sự hiểu biết lẫn nhau khi một người nói tiếng Pháp và một người nói tiếng Tây Ban Nha có thể có cuộc cuộc trò chuyện đơn giản với nhau.
Chúng ta sẽ không đi sâu vào chính xác mức độ hiểu biết lẫn nhau của từng cặp ngôn ngữ Romance ở đây, nhưng dường như việc học một trong số chúng ít nhất sẽ giúp việc học các ngôn ngữ Romance khác dễ dàng hơn. Nhờ sự tương đồng về ngữ pháp và từ ghép (các từ nghe giống nhau), không quá khó để nhảy từ cái này sang cái kia – ít nhất là so với việc chuyển từ ngôn ngữ Romance sang tiếng Ả Rập hoặc tiếng Quan Thoại. Vì vậy nếu bạn muốn học thêm nhiều hơn một ngôn ngữ, thì có thể có ích khi xem xét việc học ở trong cùng một nhóm ngôn ngữ.
———————————–
Xin cảm ơn tác giả vì những chia sẻ vô cùng bổ ích.
- Theo: Babel Magazine
- Người dịch: Trần Hoàng Trung Kiên
- Khi chia sẻ cần phải trích dẫn nguồn là “ Người dịch: Trần Hoàng Trung Kiên – Nguồn iVolunteer Vietnam”
Shortlink: https://ivolunteer.vn/z/11239
Trong quá trình tổng hợp và chia sẻ thông tin, các tình nguyện viên/ cộng tác viên/ thành viên rất khó tránh khỏi thiếu sót. Rất mong được độc giả cảm thông và góp ý tích cực để giúp iVolunteer Vietnam ngày một hoàn thiện & phát triển.
