Qua nhiều thế hệ, thế giới chúng ta là một nơi truyền miệng, nơi lịch sử và kiến thức chủ yếu được nhiều nhau bằng những lời nói. Bằng cách nào các thế hệ có thể ghi nhớ được những thông tin được truyền lại? Kể chuyện cho phép họ không chỉ nhớ đến các thông tin mà thi thoảng còn cho phép họ chuyên thông tin mã hóa mà được coi là bất hợp pháp với một số chính quyền hiện thời. Hãy cân nhắc 12 ngày Giáng sinh truyền lại giáo lý Cơ đốc giáo thông qua điều mà nhiều người cho là một bài hát Giáng sinh vô nghĩa. Theo cách tương tự, ngày nay kể chuyện là một cách tuyệt vời để truyền tải thông tin, thu thập sự ủng hộ và khởi hành những hành động để thay đổi thế giới.
Nói sự thật
Việc buôn bán nô lệ ở Đế Quốc Anh chủ yếu chấm dứ thông qua những câu chuyện do những cựu nô lệ kể lại về sự hà khắc không chỉ bởi những người chủ mà cả cuộc sống nô lệ trên tàu và cả những sự đau khổ và ngược đãi mà những người nô lệ phải trải qua. Câu chuyện của họ và những vết sẹo không bao giờ phai là minh chính cho sức mạnh không thể phủ nhận. Người theo chủ nghĩa bãi nô, William Wilberforce, đã đưa những thành viên có sức ảnh hưởng của quốc hội đến xem con tàu nô lệ và tận mắt chứng kiến tình cảnh tồi tệ. Khi câu chuyện về sự ngược đãi của họ được lặp đi lặp lại và ngày càng tăng thêm, thì sự thật trở nên khó để phủ nhân và việc buôn bán nô lệ cuối cùng cũng kết thúc.
Kể sự thật về câu chuyện của bạn
Khi những câu chuyện về việc chấm dứt chế độ nô lệ tiếp tục phát triển, nó sẽ cho thấy những sợi dây xích đã từng cùm chân những người nô lệ, những bức tranh về một người nô lệ đau khổ chịu đựng công việc của mình và một số người thậm chí còn cho máu mình vào đường nhập khẩu từ các đồn điền sở hữu nô. Khi làm việc với những người vô gia cư, tôi đã kể những câu chuyện về người đàn ông, phụ nữ mắc kẹt trong một nền văn hóa của sự nghèo túng và nghiện ngập, sau đó tôi giới thiệu với họ những người đàn ông hoặc phụ nữ hiện đã lấy lại được sự tự do và để họ kể câu chuyện của sự chữa lành. Hãy tìm câu chuyện đằng sau hoàn cảnh khó khăn bạn đang trải qua. Bạn có thể mang theo thứ gì để đảm bảo rằng mọi người sẽ tìm ra sự thật trong câu chuyện của bạn? Không quan trong nguyên nhân mà bạn muốn trợ giúp, vẫn luôn có một câu chuyện để kể về trước kia và hiện nay bạn đã thay đổi như nào.
Nếu bạn đang vận động vì nguồn nước sạch, bạn có thể đem theo những chai nước bị ô nhiễm để kể câu chuyện của mình. Kể vâu chuyện về một ngôi làng nơi hiện có những máy bơm cho ra nguồn nước sạch. Bằng cách kể chuyện, nó đi từ con số không tên đến một cá nhân cụ thể. Khi bạn ủng hộ nguyên nhân này, đảm bảo rằng Sarah có nguồn nước sạch và sẽ phát triển trở thành một cô gái trẻ khỏe mạnh và tràn đầy sức sống với cả một trình độ học vấn nhất định. Hãy kể cho mọi người biết cuộc sống của Sarah thay đổi như thế nào khi máy bơm nước hoạt động và cả làng sẽ có niềm hy vọng nhiều đến thế nào.
Làm cho nó trở nên liên quan đến cá nhân hơn
Khi bạn đam mê về một nguyên nhân nào đó, bạn có thể khó để nhớ rằng đây là lần đầu tiên tôi họ biết được nó hẵn là một vấn đề. Một vài năm về trước, tôi làm việc cho một tổ chức che giấu và giúp đỡ nhưng người nô lệ trốn thoát khỏi cái mà ngày nay là ta gọi là Buôn Người. Khi tôi nói với mọi người những gì ta đã làm được, họ không tài nào tin được. Tôi rất muốn chấm dứt nạn buôn người nhưng dây là lần đầu tiên học biết rằng nó đang xảy ra ở khu vực xung quanh họ.
Tôi đã có thể đưa họ đến một ngôi nhà, nơi đã từng được sử dụng để buôn người trong thời gian trước. Nó trông như bao ngôi nhà bình thường khác, giống như trong khu phố của họ. Kể về chuyện khi họ nhìn vào ngôi nhà, bạn có thể thấy tâm trí họ như đang thăm dò ngôi nhà có thể trông y hệt những ngôi nhà trong phố của họ. Đột nhiên nạn buôn người liên quan đến cá nhân hơn. Các câu hỏi bắt đầu được đặt ra, tiền bạc và sức lực đã được sử dụng cho mục đích đúng đắn.
Làm cho nó thêm phần liên quan đến cá nhân sẽ có một chút sự khác nhau giữa các đối tượng. Nếu họ có con, hãy kể câu chuyện của bạn với tư cách là một bậc cha mẹ có tấm lòng hết mực yêu thương. Nếu họ là bác sĩ, hãy kể chi tiết về các căn bệnh và những cơn ốm của những người đang uống nguồn nước bẩn. Hiểu rõ về đối tượng của bạn và điều chỉnh câu chuyện để nói thẳng đến trái tim của họ.
Sử dụng các giác quan
Bạn càng mang đến lại nhiều giác quan trong câu chuyện của mình, thì câu chuyện ấy sẽ càng trở nên đáng nhớ và có nhiều khả năng họ sẽ ủng hộ cho nỗ lực của bạn. Nếu bạn có thể đem một chút mùi hương vào câu chuyện, mỗi lần họ cảm nhận được mùi hương ấy họ sẽ nhớ đến mục đích của bạn và có thể động lực để xem xét hay hành động. Nếu bạn áp dụng đúng điều này, câu chuyện của bạn sẽ xuất hiện trong tâm trí của bạn. Thật buồn cười khi đây chính là cách tâm trí hoạt động. Tôi chắc rằng bạn đã từng trải nghiệm điều này trước đây nhưng bạn bắt đầu cân nhắc mua một chiếc Toyota màu xanh lam và đột nhiên bạn thấy chiếc Toyota màu xanh ấy ở khắp mọi nơi. Chuyện này cũng đã xảy ra với tôi khi tôi đang nghiên cứu những cái tên cho Chiến dịch thủ đô (Captain Campaign) để kiến được một khoảng tiền cho nơi ở mới.
Một trong những cái trên được cân nhắc là “Dự án giải cứu” (Project Rescue). Khi tôi thực hiện nghiên cứu, tôi phát hiện ra rằng cái tên này được đặt bởi một tổ chức giải cứu các cô gái thoát khỏi chế độ nô lệ ở các nước đang phát triển. Tôi thậm chí còn không biết rằng chế độ nô lệ đã tòn tại cho đến thời điểm đó và bắt đầu ủng hộ những nỗ lực của họ. Trong vài tuần kế tiếp, tôi bắt đầu tìm hiểu nhiều hơn và nhiều hơn nữa mà không cần thử về vấn đề này. Tôi đã nghe những câu chuyện của trẻ em và người lớn và biết được nhiều cơ quan đã làm việc cực lực đến giải cứu những người còn sống trong chế độ nô lệ.
Câu chuyện của bạn có thể là chất xúc tác khơi dậy nhận thức mới và hứng thú cho mọi người. Hãy chạm vào các giác quan khác nhau và chúng sẽ không thể thoát được cảm giác mong muốn được làm điều gì đó.
Kể chuyện qua nhiều phương tiện khác nhau
Ngày nay chúng ta có nhiều cách để kể những câu chuyện. Có lần tôi trò chuyện cùng một người đàn ông, người kể câu chuyện về nỗi buông của tổ tiên anh ta dọc Cuộc hành trình nước mắt (the Trail of Tears). Anh ra kể chuyện thông qua bằng hát bằng tiếng Creek của quê hương mình và nó thật sự cảm động. Tôi không cần nhiều nghĩa của các từng ấy để cảm nhận được cảm xúc và cả những nỗi đau. Bài hát ấy thật mạnh mẽ và đáng nhớ. Chúng tôi có video kể câu chuyện ấy một cách ngắn gọn hơn và sau đó bạn có thể tìm hiểu thêm chi tiết bằng một cuộc thảo luận trực tiếp. Mỗi người chúng ta đều học một một chút nào đó khác nhau và khi nói đến lý do của bạn để chạm đến trái tim, tuy nhiên bạn cần chia sẽ những điều đó.
Hãy để những người khác kể câu chuyện của bạn: tôi đứng đây ở quầy thông tin, nói chuyện cùng một cặp vợ chồng có vẻ quan tâm đến một trong số chương trình hỗ trợ những người sống trong cảnh nghèo túng của chúng tôi. Khi tôi đang trò chuyện cùng họ, người đàn ông mà tôi biết ông là người quen với một trong những người tham gia chương trình của tôi, ông ấy bước đến cạnh bên. Gần như là ông ấy nói về việc ông ấy ngưỡng mộ người tham gia ấy đến mức nào và hâm mộ người bạn ấy đến nhường nào. Ông còn nói thêm những chi tiết mà tôi thậm chí không biết đến và những thông tin mà tôi chia sẻ dường như đã được truyền thêm sức mạnh.
Hãy để người khác kể câu chuyện của bạn
Mặc dù bạn có khả năng chính trực tuyệt vời, nhưng mọi người đều cho rằng bạn đang coi thường bản thân và có lẽ phóng đại sự thật để quáng bá mục đích của mình. Tuy nhiên, khi một người lạ bước đến và kể câu chuyện của bạn thay cho chính bạn, người bình thường sẽ xem đó là sự thật vì người lạ dường như không có lợi gì khi chia sẻ câu chuyện.
Có rất nhiều nguyên nhân xứng đáng ở ngoài kia và trong một blog ngắn như thế này, không có cách nào để phân tích hoàn toàn chúng. Nhưng hãy ra ngoài và kể câu chuyện của bạn, làm cho nó thật to, thật lớn. Thế giới của chúng ta cần những người có đam mê để giúp ta tập trung vào việc làm cho thế giới ấy trở nên tốt đẹp hơn.
__________
Xin chân thành cảm ơn tác giả vì những chia sẻ vô cùng bổ ích
- Theo: https://everydaypower.com/how-to-use-storytelling-to-start-your-movement/
- Người dịch: Nguyễn Quỳnh Anh
- Khi chia sẻ cần phải trích dẫn nguồn là “Người dịch: Nguyễn Quỳnh Anh – Nguồn iVolunteer Vietnam”
Shortlink: https://ivolunteer.vn/z/7915
Trong quá trình tổng hợp và chia sẻ thông tin, các tình nguyện viên/ cộng tác viên/ thành viên rất khó tránh khỏi thiếu sót. Rất mong được độc giả cảm thông và góp ý tích cực để giúp iVolunteer Vietnam ngày một hoàn thiện & phát triển.
iVolunteer Vietnam mạng xã hội chia sẻ, tổng hợp các thông tin cơ hội tình nguyện, học bổng, khoá học online hữu ích dành cho sinh viên & giới trẻ Việt Nam. Với các thông tin được cộng đồng chia sẻ, chúng mình thường KHÔNG có liên hệ trực tiếp với ban tổ chức hay đầu mối liên lạc của chương trình! Bạn vui lòng xem thêm thông tin tên đơn vị tổ chức chương trình (tìm qua facebook hoặc google) & nội dung chi tiết đính kèm, email/SĐT liên hệ (nếu có) ở link bài đăng trên fanpage và website https://ivolunteer.vn để tìm hiểu rõ hơn.
Lượt xem: 12
